zondag 23 november 2008

Wat beïnvloedt onze oordeelsvorming als we naar kunst kijken?

In vervolg op het in mijn eerste bericht als eerste besproken aspect van plaats; waar zien we het kunstwerk en hoe dit onze meningsvorming beïnvloedt, is er een tweede, externe beïnvloeding, direct aan het werk. Welke positie of faam geniet de maker van het kunstwerk en hoe is dit aan ons bekend geworden? Zijn we ons bewust dat de oordeelsvorming over een kunstenaar en zijn werk door de tijd heen verandert. Soms neemt de waardering toe of soms neemt de waardering af. Samen zijn dit bijvoorbeeld al enkele punten, die bij het kijken naar kunst veel al onbewust een belangrijke rol spelen.
Mijn voornaamste doel van dit weblog is om samen met jullie naar kunst te kijken en hierover onze ervaringen uit te wisselen.

Daarbij wil ik graag de aspecten bespreken, die leiden tot onze oordeelsvorming en daarom vind ik het belangrijk om het oordelen over ‘mooi’ of ‘lelijk’ uit te stellen en eerst naar die ‘beeldaspecten’ te kijken, die bepalen hoe wij een kunstwerk ervaren.

Veel mensen die ik op tentoonstellingen of in een museum spreek en hun vraag wat ze van de kunst vinden die zij er zien, dan blijkt vaak dat zij zich onvoldoende bewust zijn, dat er in hun brein razend snel een heel programma wordt afgewerkt, als ze zich de vraag stellen; “Wat vind ik hier van?”

Men kijkt, laat het beeld even op zich inwerken en dan ‘plop’ lijkt het of er ‘opeens’ iets gevonden is, er een mening is over het kunstwerk. Dit gebeurt zo snel dat men zich onbewust is, dat hier een heel rijtje stappen wordt afgewerkt.

Kijken is één van onze belangrijkste ‘zintuigen’, voor velen de overheersende manier om de wereld om ons heen te ervaren en de informatie die nodig is om die ervaring op te bouwen te verzamelen. Natuurlijk zijn er meestal nog vier of vijf ‘zintuigen’ aan het werk, maar het lijkt alsof in onze huidige wereld, visuele informatie steeds dominanter is geworden.

Naast taal, gesproken of geschreven woorden, is het beeld, stilstaand of bewegend, een alom tegenwoordige overbrenger van informatie geworden. Daarom is het goed om eens bewust te kijken hoe een dergelijk beeld naar ons toe komt en welke ‘beeldaspecten’ daarbij een rolspelen.

Natuurlijk was visuele informatie altijd al van groot belang. Al was het maar om te bepalen of het ‘veilig’ was. Of er geen gevaar dreigt?
Om de werking van beelden duidelijk te maken, grijp ik daarom graag terug op de drie V’s: “Vluchten, Vechten of Vrijen”? In een notendop de drie reactiepatronen die ons brein vaak als eerste probeert te beantwoorden als we in een nieuwe situatie zijn aan beland. En gezien we ons brein altijd bij de hand hebben (of dat brein eigenlijk ons) is het goed om te weten dat ook als we naar kunst kijken, dit een belangrijke rol speelt.

Zo komen we dan al snel bij wat de formele aspecten bij kunstbeschouwing worden genoemd. De eerste die ik wil bespreken is ‘formaat’.
In mijn volgende bericht ga ik daar graag wat nader op in.

Geen opmerkingen: